                   |
|
ΦΕΔΕΡΙΚΟ ΓΚΑΡΘΙΑ ΛΟΡΚΑ συν – ομιλίες 3
|
“… Αλλά, βεβαίως, σε αντίθεση με πολλούς Ισπανούς λογοτέχνες της γενιάς του, όπως, βεβαίως, και σε αντίθεση με τον Καβάφη και τη γενιά του ’30, ο Λ. είναι πιο πολιτικοποιημένος (ίσως από τους περισσότερο στρατευμένους, τους πιο πολιτικοποιημένους αλλά και μη κομματικά ενταγμένους καλλιτέχνες του μεσοπολέμου). Την ιστορία, τελικά, αλλά και την ιστορία της λογοτεχνίας, ο Λ. τη «σημάδεψε» με τη ζωή, το θάνατο και το έργο του. Βεβαίως, άλλο το ιστορικό πλαίσιο στην Αλεξάνδρεια του Καβάφη, άλλο στην Ισπανία του Λόρκα. Όμως, όπως πρόσφατα αποδείχτηκε, Ελλάδα και Ισπανία συναντώνται στο ευρύτερο ευρωπαϊκό ιστορικό πλαίσιο της δεκαετίας του’ 30. Ο Ελύτης ήταν ανθυπολοχαγός στην Αλβανία και ο Ρίτσος κομμουνιστής, για να μείνουμε σε αυτούς. Ο Λ. είναι ο ήρωας ενός κορυφαίου ιστορικού δράματος, το θύμα μιας παγκόσμιας, κι απολύτως αρνητικής, ιστορικής συγκυρίας, η οποία όμως διαμορφώθηκε πρώτα στην Ισπανία…
… Όπως οι μεγάλοι λογοτέχνες του ισπανικού μπαρόκ, έτσι και ο Λ. αξιοποίησε τις αρχαιότερες μορφές της ισπανικής ποιητικής και μουσικής παράδοσης, που συνθέτουν ένα μίγμα από σπανιόλικα, τσιγγάνικα κι αραβικά στοιχεία. Το «βαθιά» εσωτερικό λαϊκό ανδαλουσιανό-τσιγγάνικο τραγούδι (cante jondo), οι οκτασύλλαβες, ως επί το πλείστον, επικές δημώδεις μπαλάντες και ρομάντσες του ύστερου Μεσαίωνα (romancero), ακόμη και τα μοιρολόγια με τις συχνά επαναλαμβανόμενες επωδούς, όλες αυτές τις λαϊκές ποιητικές μορφές ο Λ. τις εναρμόνισε, με βάση την εκλεπτυσμένη ποιητική και μουσική του παιδεία, στην προσωπική θεματογραφία του «υπερρεαλιστικού λυρισμού του», όπου, βεβαίως, κυριαρχεί το δραματικό στοιχείο, το αίμα, ο θάνατος, ο θρήνος. Αυτό ακριβώς το (μεσογειακό, βεβαίως και εν γένει) στοιχείο είναι που ανέδειξαν και το προσάρμοσαν στην ελληνική θεματολογία, μετρική και μουσικότητα, οι έλληνες ποιητές και μουσικοσυνθέτες, από τον Γκάτσο, τον Ελύτη, το Μάνο Χατζιδάκι κ.ά…”
